Ανευρύσματα Αορτής

Ανατομία αορτής

Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος μας, ξεκινά από την αριστερή κοιλία της καρδιάς και μεταφέρει με τους διαφόρους κλάδους της το αίμα σε όλο το σώμα μας. Η προς τα εμπρός ροή του αίματος επιτυγχάνεται με τη συστολή της καρδιάς και την παρεμβολή της αορτικής βαλβίδας (μιας κατεύθυνσης βαλβίδα) μεταξύ αριστερής κοιλίας και αορτής.

Η θωρακική αορτή διακρίνεται στα παρακάτω τμήματα όπως φαίνονται στα σχήματα:

Παθήσεις της αορτής

• Το ανεύρυσμα είναι μια μόνιμη και μη αναστρέψιμη διάταση ενός αιμοφόρου αγγείου κατά ≥ 50% της φυσιολογικά αναμενόμενης διαμέτρου του. Τα ανευρύσματα της αορτής ταξινομούνται ως κοιλιακά (πλειοψηφία) ή θωρακικά. Το «αληθινό ανεύρυσμα» περιλαμβάνει διάταση και των τριών στιβάδων του αρτηριακού τοιχώματος.
• Ανευρύσματα θωρακικής αορτής μπορεί να παρουσιαστούν σε διάφορα μέρη της θωρακικής αορτής. Το ανεύρυσμα της ρίζας της αορτής μπορεί να προκαλέσει ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας. Άλλη πάθηση της αορτής, ή οποία μπορεί να εξελιχθεί σε ανεύρυσμα, είναι ο διαχωρισμός (σκίσιμο) της αορτής πού αποτελεί μία οξεία βαριά, καταστροφική πάθηση του καρδιαγγειακού συστήματος. Οι δυο σημαντικότεροι παράγοντες του αορτικού διαχωρισμού είναι ή υπέρταση και ή εκφύλιση του μέσου χιτώνα του τοιχώματος της αορτής από κάποιο συγγενές νόσημα. Άλλοι παράγοντες μπορεί να είναι ή εγκυμοσύνη (ιδιαίτερα κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης) και ο τοκετός.
• Άλλη χειρουργική πάθηση της αορτής είναι η τραυματική ρήξη της αορτής πού την ονομάζουμε και ψευδοανεύρυσμα (συνήθως μετά από τροχαίο ατύχημα-μετωπική σύγκρουση ή πτώση από ύψος ή έκρηξη μεγάλης ισχύος πλησίον ενός ατόμου). Σ' ένα μεγάλο ποσοστό, άνω του 85-90%, ο θάνατος επέρχεται στον τόπο του δυστυχήματος.

Ανεύρυσμα Ανιούσης Αορτής σε διάφορες απεικονίσεις

Διαχωρισμός Αορτής

Ψευδοανεύρυσμα Ανιούσης Αορτής

Επιδημιολογία

Η συχνότητα εμφάνισης ανευρυσμάτων μπορεί να απαντάται τουλάχιστον στο 3-4% των ατόμων άνω των 65 ετών, με πιθανόν αυξητικές τάσεις. Όσον αφορά τα διαχωριστικά ανευρύσματα η συχνότητα εμφάνισης είναι περίπου 3-4 άτομα ανά 100.000 / έτος. Είναι πιο συχνή μεταξύ των ηλικιών 50-70 και είναι σπάνια κάτω από την ηλικία των 40 ετών. Ο διαχωρισμός της αορτής είναι πολύ σπάνιος στα παιδιά, αλλά έχει αναφερθεί να σχετίζεται με στένωση του ισθμού της αορτής.

Παθογένεια

Εικόνα Διαχωρισμού

Η παθογένεια της θωρακικής αορτής είναι πολύπλοκη και πιθανώς περιλαμβάνει μια φλεγμονώδη διεργασία, που προκαλεί νέκρωση των κυττάρων στον μέσο χιτώνα του τοιχώματος της αορτής. Μόλις η διάμετρος της αορτής φθάσει σε μια κρίσιμη διάμετρο (περίπου >5,5cm στην ανιούσα αορτή και 7cm στην κατιούσα αορτή), τότε το τοίχωμα της αορτής χάνει την ελαστικότητα του έτσι ώστε μια αύξηση στην πίεση του αίματος, περίπου 200mm Hg (όπως μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια στρες ή άσκησης) μπορεί να ξεπεράσει την αντοχή του αρτηριακού τοιχώματος και να προκληθεί ρήξη ή διαχωρισμός. Ο διαχωρισμός της αορτής ξεκινά με ένα σχίσιμο στον έσω χιτώνα της αορτής. Το σχίσιμο αυτό επιτρέπει μια ποσότητα αίματος υπό πίεση να περάσει μέσα στους χιτώνες του αορτικού τοιχώματος, σχηματίζοντας ένα αιμάτωμα το οποίο διαχωρίζει το έσω από τον έξω χιτώνα και δημιουργεί ένα ψευδή αυλό. Ο ψευδής αυλός επεκτείνεται σε μία απόσταση που ποικίλει προς κάθε κατεύθυνση.

Αίτια

Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:

• Κληρονομικές παθήσεις (Στις κληρονομικές παθήσεις περιλαμβάνονται: το σύνδρομο Marfan, το σύνδρομο Ehlers – Danlos και η οικογενής ανευρυσματική θωρακική αορτή τύπου 1 και τύπου 2. Συγγενής διγλώχινα αορτική βαλβίδα).
• Εκφυλιστικές παθήσεις
• Αθηροσκλήρωση
• Τραυματισμοί, π.χ. μετά ένα τροχαίο ατύχημα, μετά από καρδιοαναπνευστική ανάνηψη, καθετηριασμό καρδιάς ή χειρουργική επέμβαση.
• Περίπου το 50-75% των ασθενών με διαχωρισμό θα έχουν εμφανίσει υπέρταση.
• Η χρήση κοκαΐνης έχει συνδεθεί με αορτικό διαχωρισμό, πιθανώς ως αποτέλεσμα υπέρτασης.
• Λοιμώξεις: Τριτογενή σύφιλη, μυκωτικό ανεύρυσμα, HIV, αρτηριίτιδες, ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του Behcet, η οπισθοπεριτοναϊκή ίνωση.
• Άλλοι παράγοντες κινδύνου που πιθανόν να συμβάλλουν στην αύξηση του αριθμού των ανευρυσμάτων: Η αύξηση της ηλικίας, το κάπνισμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), νεφρική ανεπάρκεια.

Ταξινόμηση Ανευρυσμάτων

Οι διαχωρισμοί ταξινομούνται κατά DeBakey σε τύπο: Ι, II, ΙΙΙ και κατά Stanford σε τύπου Α και τύπου Β.

Τύπος Α περιλαμβάνει την ανιούσα αορτή (τύποι DeBakey I και II). Τύπου Β δεν συμπεριλαμβάνει την ανιούσα αορτή (DeBakey τύπου III). Οι διαχωρισμοί τύπου Ι και II πρέπει να χειρουργούνται αμέσως. Ο τύπος III μπορεί, στην πλειονότητα τους, να αντιμετωπιστεί φαρμακευτικά.

Οξύς διαχωρισμός καλείται ο διαχωρισμός όταν η διάγνωση γίνεται μέσα σε 14 ημέρες από την έναρξη. Όταν η διάγνωση γίνεται σε διάστημα μεγαλύτερο των 14 ημερών τότε ονομάζεται χρόνιος διαχωρισμός.

Διάγνωση

Αρκετά ικανοποιητικό διαγνωστικό αποτέλεσμα δίνει ή αξονική ή/και η μαγνητική τομογραφία θώρακος ή κοιλίας (αντενδείκνυται σε ασθενείς οι όποιοι φέρουν μεταλλικά αντικείμενα στο σώμα τους).

Μία ακόμη διαγνωστική μέθοδος διερεύνησης των ανευρυσμάτων αποτελεί και το διαθωρακικό ή το διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα, το κοιλιακό υπερηχογράφημα καθώς και ή αορτογραφία (αγγειογραφία), η οποία, αν και συνεχίζει να αποτελεί μία επεμβατική τεχνική, είναι απαραίτητη ως διαγνωστική μέθοδος πριν από τη χειρουργική διόρθωση του ανευρύσματος.

FL: false lumen ψευδής αυλός
ΤL: true lumen αληθής αυλός